KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR,BAĞIMLILIKLAR... (PSİKOLOJİ)

30.12.2019

         KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR, DİNLER VE GELENEKLERDEN DAHA BASKIN  OLARAK İNSANI KÖLE YAPAR!

         Bugün, hem insanın kendi hayatı açısından hem sosyal açıdan önemli bir sorun olan “kötü alışkanlıkları” inceleyeceğiz.

         Konuya başlamadan önce kötü alışkanlığı yenmenin ne kadar zor olduğunu açıklayan bir âlimin özdeyişiyle başlayalım:

         “Alışkanlık haline geldikten sonra nefsin kötü isteğini yok etmek, dağları tırnakla oymaktan daha zordur.” (Mataru’d Darı,1435) (1)

         İşin tuhaf tarafı milyonlarca insan, kötülük ve günah dolu bir hayat tarzına alıştıktan sonra büyük suçları ve günahları  artık umursamaz olur! İslam tasavvufunda bir  kişi, iyi bir mümin olmaya karar verdikten sonra tövbe ederse ve bir mürşid veliye bağlanırsa, ikinci nefs derecesi Nefsi Levvame’den başlar.Bunlara sufi denir.Bunlara doğru ile yanlışı ayırt etme yeteneğini Allah bahşetmiştir. Diğer insanlar da büyük günahların farkında olabilir, fakat kötü bir hayat tarzına alıştıkları için veya para,makam,şöhret, menfaat için onları göz ardı ederler, pişmanlık duymazlar.

****************************

         Alışkanlıklarımızdan vazgeçmek çok zordur, yeni bir şey keşfetmek veya alışkanlıklar dışında bir şey yapmak her zaman olmasa da riskli olabilir veya insanın çok zoruna gider.

         Az bir açıklama dışında bu konuda yeteri kadar özdeyişin olması bize uyarıcı olarak yetmeli ve varsa acilen kötü alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz!  Alışkanlık İle İlgili Sözleri şöyle sıralayalım:

ALIŞKANLIKLARDAN KURTULMANIN ÇOK ZOR OLDUĞUNA DAİR AÇIKLAMALAR:
         *Alışkanlıklar inatçıdır; onu kapıdan kovsanız pencereden gelir.

         **Beni bir gün unutacaksan, bir gün bırakıp gideceksen, boşuna yorma derdi; boş yere mağaramdan çıkarma beni. Alışkanlıklarımı özellikle yalnızlığa alışkanlığımı kaybettirme boşuna. (Oğuz Atay)

         *Alışkanlıklar bizim onları hep tekrarlamamız sonucunda alışkanlık haline gelir.

         *Alışkanlık otomatiğe bağlanmış bir robot gibidir.

         **Alışkanlığımsın; yalnızlığımsın; dünümdeki çocukluğum, yarınımdaki ihtiyarlığımsın. (Ahmet Batman)

         **Sürekli yaptığımız şey ne ise biz oyuz, o zaman mükemmellik bir eylem değil, bir alışkanlıktır. (Aristoteles)

         *Önce büyük dikkatle yapılır işler, sonra pratik kazanılır hızlı yapılır. Sonra arkasından alışkanlıklar gelir değiştirilmesi zor ve güç olan.

         *Alışkanlıkları değiştirmek, yerine yenisini koymak bazen bir devrim kadar zor olur.

         **Alışkanlıkların zincirleri, önce duyulmayacak kadar hafif, sonra kırılamayacak kadar güçlü olurlar. (Benjamin Disraeli)

         *Alışkanlıklar önce pamuk ipliği gibi olurlar, sonra ise kopması zor bir kendire dönüşürler.

         *Alışkanlık edinmesi kolay ama terk etmesi çok zor bir davranış biçimidir. (Buraya dikkat edelim; edinmesi çok kolaymış!)

         *Alışkanlıkları kırmak, demiri kırmaktan daha zordur.

         **Alışkanlık bir halata benzer, her gün bir lifi örer ve sonunda onu koparamayacak kadar güçlü yaparız. (Heinrich Mann)

         “Alışkanlıklara çok bağlanılırsa, belli bir zaman sonra onsuz yaşamak çok zor olur.” (Bu da hastalık derecesi…)

(2)

                       ***********************************
         ŞİMDİ DE ALIŞKANLIKLARIN DÜŞÜNCEYİ TAHRİP ETTİĞİ VEYA ORTADAN KALDIRDIĞINA DAİR ÖZDEYİŞLERİ DİKKATLE DİNLEYELİM:

         *Alışkanlıklardan kurtulmak çok zordur. Alışkanlık düşünme gücünü rafa kaldıran bir uygulamadır.

         **Düşünce kabiliyetini öldüren en büyük düşman, alışkanlıklardır. (W. S. Maugham)

         *Alışkanlıklar beynin en büyük düşmanıdır. Onlar devreye girdiği zaman beyin kenara çekilir.

         *Önce düşünerek yaparsınız, sonra alışkanlık edinirsiniz düşünmeden de yapabilirsiniz.

(3)

         YORUM: Bu tespitleri göz önüne alarak, kötü alışkanlıkları olan bazı kişilerin “Ben akıllı ve yetişkin biriyim, doğruyu yanlıştan ayırt edebiliyorum.” Demesi onun kötü alışkanlıklardan hemen kurtulabilecek erdemli ve olgun kişi olduğunu göstermez!
                            *******************************

              ALIŞKANLIKLARIN, İNSANI VE HAYATINI YÖNETEN GÜÇLÜ BİR  EFENDİ OLDUĞUNA DAİR ÖZDEYİŞLER:

*İnsanın hayatını alışkanlıklar bütünü oluşturur.

*İnsanın kendinden bile haberi olmadan yönetilme duygusuna alışkanlık diyoruz.

**Madem ki alışkanlıklar hayatımızın en ileri gelen hâkimleridir, öyle ise ne yapıp edip iyi birini edinmeye çalışmalıyız. (Francis Bacon)

*İnsan önce hayatına alışkanlıklarını yerleştirir, sonra alışkanlıklar insanın hayatını oluşturur.

**Bir amaç bizi motive ederken, iyi bir alışkanlık motivasyonumuzun devamını sağlar.(Aristoteles)

*İnsanın kişiliği uzun süren bir alışkanlıklardan sonra oluşmaya başlar.

*Sen alışkanlıklarını terk etmek için çaba harcamadıkça alışkanlıkların seni daha da sarmaya devam edecektir.

(4)

ALIŞKANLIKLARIN İNSAN HAYATINDAKİ DİĞER ÖNEMLİ ETKİLERİNE DAİR ÖZDEYİŞLER İSE ŞÖYLEDİR:

**İnsan katlanamadığı şeylere çabuk alışıyor, bende alışacağım. (Sabahattin Ali)

*İnsanların tabiatını bozan tek şey, alışkanlıklardır.

**Yaşamı tüketen bir alışkanlık, dikkatli olmazsan enerjini, yaratıcılığını ve ruhunu kolaylıkla alıp götürebilir. (Robin Sharma)

*Alışkanlıklar insanın nefes almaktan sonra gelen en önemli hayati vazifesidir.

**Alışkanlıklar alışkanlıktır, insan onu pencereden atamaz; ancak tatlı dille merdivenden birer adım aşağıya inmesini sağlayabilir. (Mark Twain)

**İnsanın bütün rahatlığı alışkanlıkta gizlidir, alıştığımız hoş olmayan bir şeyi bile kaybetmekten korkarız. (Goethe)

**Kendine yasakladığın davranışları inceleyerek seni özgür bırakacak kişilik özelliklerini ve alışkanlıklarını keşfedebilirsin. (Judith Malika Liberman)

(5)

         **Kötü alışkanlıkları terk etmek, en büyük ibadetlerdendir. / Hz Ali (6)

         **Alışkanlık, insanın ikinci huyudur. (Montaigne) (7)

ŞİMDİ DE GEÇMİŞ ASIRLARDAN ÇAĞIMIZA KADAR BELLİ BAŞLI ALIŞKANLIKLARI/ BAĞIMLILIKLARI SIRALAYALIM:

         1.Herhangi Bir Oyun Alışkanlığı. Eski çağlarda satranç, tavla gibi oyunlar yaygın iken günümüzde bilgisayar oyunlarıyla bu çok çeşitlilik göstermektedir.Her gün saatlerce oyuna zaman harcayanlar, günlük asli işlerini aksatmaktadırlar.

         2.Falcılık:  Az sayıda da olsa bazı insanlarda her yaptıkları işi falcılığa uygulayarak “Bu iş iyi mi, kötü mü olacak?” şeklinde fal bakarlar. Cahiliye çağında Arabistan’da fal okları yaygınmış.Günümüzde de Tarot falı, kahve falı gibi çeşitleri var…

         3. Alkol Bağımlılığı: “İçki bütün kötülüklerin anasıdır.” Dünyada milyonlarca kişi alkoliktir. Hem kendilerine hem çevrelerine zarar vermektedirler.

Dünyada alkol kullanan 2 milyar kişinin 76 milyon kadarı alkol bağımlısıdır. (2015 yılından haber) (8)

         4. Kumar Alışkanlığı: Kumar, aileleri hayati hüsranlara,iflaslara sevk eden çok tehlikeli bir alışkanlık, bağımlılıktır.

                                  ***************************

        5.Çok yemek yeme Alışkanlığı: Dünyada yaygın bir hastalıktır. Bir çok hastalıkların sebebi çok yemekten kaynaklanmaktadır. İslam Dininde emredilen haftada iki gün, ayda üç gün veya yılda bir ay oruç tutmanın, sağlık açısından nice faydaları vardır.

         6.Uyuşturucu Madde Bağımlılığı: Uyuşturucu maddeler geçici bir keyif ve mutluluk sunsa da sonu ölümcül felaketlere yol açan tehlikeli bir bağımlılıktır.

********************************

         7.Sigara Bağımlılığı: Şu anda Dünyada milyarlarca insan sigara kullanmaktadır. Ani olarak zararı görünmese de 4000 çeşit zehirli madde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sigaraya harcanan para, dünyadaki aç ve susuzlara harcansa yoksulluk biterdi. Bu da insanlığın utanması gereken bir israf durumudur.

***************************

         8.Aşırı Şehvet ve Seks Bağımlılığı: Semavi dinlerde bildirilen örtünme, haram olan görüntülere bakılmaması, zinanın yasaklanması, evliliğin teşvik edilmesi gibi emirler, insanlığın cinsel yaşantısının sağlıklı yürümesi içindir. İnsan, normalden fazla şehvet düşkünü olursa, bu hem kendi sağlığını hem çevresini olumsuz etkiler.

************************************

        
       9. Devamlı Fotoğraf Çektirmek Veya Onları Yayınlama Alışkanlığı: Bu da milyarlarca insanı oyalamaktadır.Gösteriş duygusu bu alışkanlığı ateşlemektedir.

         10. Devamlı Film Seyretme Alışkanlığı. Bu konuda standardı bildirmek zor olsa da haftada 3-4 kere film izlenebilir; yani gün aşırı. Her gün film seyretmek alışkanlık sayılır. Ortalama 2 saat sürmektedir. Her gün asli işlerden buna vakit kalmakta mıdır?

         11.Müzik Alışkanlığı. Müzik te hergün biraz dinlenebilir ama saatlerce müzik dinlemek insanın ruh sağlığını bozar, dış dünyadan soyutlar. Ayrıca sözleri kötü olan müzikler, insanları yanlış bir hayat tarzına yönlendirir. Müzik bağımlısı biri, yakınlarını dinlemiyor, müziğe çok zaman ayırıyorsa bu yanlış bir davranıştır.

       **********************************

 

       12.Süslenme ve Makyaj Yapma Alışkanlığı: Bu huy hakkında size yorum yapmak yerine bir soruyla düşünmeye sevk edeceğim. Ayda 22 gün süslenip makyaj yapan bir memur veya işçi ise 26 gün makyaj yapan bir kadın, her gün aynaya bakıp kendi güzelliğiyle uğraşıyorsa, bu kişi en çok kimi seviyordur? Tanrıyı mı, peygamberi mi, anne-babasını mı, kocasını mı, kendi nefsini mi?

**********************************

         13.İnternet Bağımlılığı: Yüzlerce çeşit ilgi alanı var. İnternette saatlerce hatta bütün gün kalan bağımlı kişiler var.

*******************************************

         14.Cep Telefonu Bağımlılığı: Yüzlerce çeşit ilgi alanı var. Heryerde, masada, yatakta, banyoda telefonla dolaşan, hatta tuvalette bile telefonla meşgul olan bağımlılar var...Maalesef çoğu kimse canlı sohbet sırasında telefonla meşgul olduklarından birbirini dinlemiyor...

********************************

************************************

***************************************

15.Diğer Bağımlılıklar: Ender rastlanan daha nice kötü alışkanlıklar vardır. Bir örnek olarak Alışveriş Bağımlılığını gösterebiliriz. 

Uzmanlar, alışveriş bağımlılığını ihtiyaca ya da alım gücüne bakmadan para harcama alışkanlığı olarak tanımlıyor.

Alışveriş bağımlıları, el çantası gibi belli ürünlere odaklanabildikleri gibi, genel olarak her türlü alışverişe düşkün de olabiliyorlar.

Hannover Tıp Fakültesi tarafından yakın bir zaman önce yapılan bir araştırma yetişkinlerin yüzde yedisinin bir şekilde alışveriş müptelası olduğuna işaret ediyor. (9)

         İnsanoğlunun alışkanlıkları sınırsızdır. Biz burada sadece başlıca olanlarını saydık. Son olarak çağımız insanlığını en çok etkileyen internet ve cep telefonu bağımlılığı konusunda  uyaran ve sitem eden bir şiirle bu konuyu sonlandıralım ve insanlık kendini kontrol etsin!

                   DÜNYAYI SARAN SALGIN HASTALIK
         *Bir zamanlar alkol bilinirdi kötülüklerin anası olarak,
Asrımızda ise internet ve cep telefonu oldu.
         *Kumar,saatlerce,günlerce bağımlılık yaptığından tenkit edilirdi çoğunluk tarafından.
Asrımızda ise büyüleyici cihazlar aylarca, yıllarca köle etti insanlığı.
         *İnsanlık emin olmadığı inanç ve bilgilerini şans oyununa yatırdı, yayınladı.
         *Bir bebek sütünü nasıl anne memesinden alıyorsa,
Asrın insanları da ruhlarını internet ve cep telefonundan bilgi, haber, resim, video gibi şeylerle emzirdiler.
         *Milyarlarca insan ilgi,sevgi, saygı, merhametten uzak duygusuz robotlara dönüştü.
         *Zayıf insanlara yeni bir put çıktı: BÜYÜLEYİCİ EKRAN.

*Kendimizi kurtaralım!

                               ****************************
         Güçlü bir iradeyle bazı insanlar kötü alışkanlıklarından kurtulabilir; diğer bir seçenek te elektrik uzun süre kesilirse halkın birçok cihaz bağımlılığı sona erecektir! Şifa dileklerimle.

         Hazırlayan: Memduh ÖZCAN, Araştırmacı Yazar, Türkiye

KAYNAKLAR:

(1) https://suffagah.com/kiymetli-zatlarin-muhim-10-sozu

https://twitter.com/ariflerinyolu/status/788028166073966592

(2) (3) (4) (5) https://www.eyguzelsozler.com/aliskanlik-ile-ilgili-sozler/

 (6) https://www.guzelimsozler.com/kotu-aliskanliklari-terketmek-en-buyuk-ibadetlerdendir-15621.html

**https://www.sozguzel.com/aliskanlik-ile-ilgili-sozler/

(7) https://www.sozguzel.com/aliskanlik-ile-ilgili-sozler/

(8) https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/alkol-bagimliligi

(9) (https://t24.com.tr/haber/alisveris-bagimliligi-uyusturucu-bagimliligi-kadar-tehlikeli,344147 )